Strażackie Dzieje
Wśród wielu wartości, określających życie człowieka i społeczeństwa, szczególne znaczenie posiada idea niesienia pomocy ludziom w sytuacjach zagrożenia. Wartość ta zespala w szeregach ochotniczego pożarnictwa ludzi odważnych, zdecydowanych, wrażliwych i bezinteresownych, którzy nie szczędzą sił i zdrowia ratując życie i mienie innych ludzi.
Późną jesienią 1896 roku w pobliżu kościoła wybuchł pożar i w krótkim czasie zniszczył jeden budynek i trzy stodoły pełne zboża. Wobec takiego żywiołu ludzie byli bezradni, gdyż we wsi nie było żadnego sprzętu gaśniczego. Właśnie to zdarzenie sprawiło, że światli ludzie Łodygowic, którym leżało na sercu bezpieczeństwo wsi, postanowili zebrać się i podjąć próbę utworzenia grupy przeciwpożarowej. W grudniu 1896 roku opracowali „Statut Straży”, który posłali do Lwowa w celu zatwierdzenia.
Już w styczniu 1897 roku zwołano pierwsze Walne Zgromadzenie Towarzystwa. W skład pierwszego zarządu weszli:
prezes – ks. Jan Masny, naczelnik – Wojciech Worek, z-ca naczelnika Jan Hetnał oraz dziewięciu członków. Towarzystwo utworzyło samoistny korpus straży ochotniczej, umundurowany i zaopatrzony w potrzebne przybory.
Towarzystwo należało do VIII okręgu w Żywcu, działającego w ramach Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych we Lwowie.
W sierpniu 1897 roku zakupiono pierwszą sikawkę za pieniądze częściowo zebrane od społeczeństwa, a częściowo otrzymane od Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie. Równocześnie dzięki przychylności naczelnika gminy pana Marcina Wajdy zaczęto gromadzić drewno na budowę pomieszczeń na sikawkę i pozostały sprzęt. Budowę rozpoczęto w 1899 roku, a ukończono w 1905 roku. Jednocześnie Towarzystwo prowadziło działalność kulturalno – społeczną i wychowawczą, sprawując również opiekę nad zespołem dramatycznym. W 1900 roku założono orkiestrę.
Drugą sikawkę dla Łodygowic Górnych zakupiono w 1901 roku, za pieniądze zebrane od społeczeństwa i otrzymane od Uprzywilejowanej Kolei Północnej. Daje się również odczuć brak wiedzy fachowej członków oddziałów, w związku z czym Wojciech Imielski został oddelegowany na kurs pożarniczy, po ukończeniu którego prowadził szkolenie wszystkich czynnych członków Towarzystwa. Działalność straży w tym okresie spotyka się z uznaniem i życzliwością społeczeństwa, które wspiera jednostkę datkami pieniężnymi, robocizną, a właściciele lasów ofiarują drewno na budowę.
Wyróżniającym się ofiarodawcom, po raz pierwszy Wydział przyznał w dniu 31 stycznia 1904 roku dyplomy uznania. Dyplomy otrzymali: Adolf Klobus – ojciec późniejszego prezesa Ottona, Erwin i Edward Zipcer, Jan Pośpiech i Wojciech Worek.
Są jednak trudności lokalowe. Wydział prowadzi zebrania w prywatnych domach, w szkole lub na plebani.
W 1904 roku rodzi się myśl budowy strażnicy wraz z zapleczem. Do realizacji tego przedsięwzięcia dochodzi dopiero w 1912 roku. Po zakupieniu starej, przeznaczonej do rozbiórki strażnicy w Żywcu, przewieziono w czynie społecznym cegłę. Budowę „Strażnicy” ( Dom Strażaka) – obecnie Gminnego Ośrodka Kultury zatwierdziło Walne Zebranie w dniu 6 kwietnia 1913 roku wybierając komitet budowy. Budowę rozpoczęto od wmurowania kamienia węgielnego 22 czerwca 1913 roku. Wykonawcą był Maciej Cembala. W 1909 roku powstaje również Komitet dla zakupu sztandaru Towarzystwa.
W okresie I wojny światowej, w latach 1914 – 1918 działalność Towarzystwa jest ograniczona. W 1922 roku rozpoczęto budowę remizy w Łodygowicach Górnych, a przekazano w 1924 roku. Drewno na budowę remizy otrzymano z lasów gminnych oraz od barona Ottona Klobusa.
W 1925 roku zakupiono sikawkę motorową oraz samochód pożarniczy marki „Chewrolet”. Sikawka otrzymała nazwę „Florianka” a samochód „Grom”. Od tego czasu OSP w Łodygowicach była pierwszą zmotoryzowaną jednostką w powiecie żywieckim. Operatywność w gaszeniu pożarów i zwalczaniu klęsk żywiołowych postawiły jednostkę w pierwszym rzędzie liczących się straży. W 1926 roku OSP przejmuje bibliotekę wraz z księgozbiorem, sprawuje opiekę nad Kółkiem Rolniczym, Klubem Sportowym, Kółkiem Amatorskim. W 1927 roku uchwalono nabycie wozu rekwizytowego, którego wykonanie powierzono aktywnemu działaczowi straży – kołodziejowi Leonowi Wilcz.
Lata 1939 – 1945 były okresem ograniczonej działalności OSP na skutek tego, że Dom Strażaka został zajęty przez administrację niemiecką. Po zaprzestaniu działań wojennych, OSP Łodygowice natychmiast wszczęła działalność. Pierwsze Walne Zebranie odbyło się 4 sierpnia 1945 roku. Na zebraniu tym wybrano zarząd w składzie:
prezes – Alojzy Kanik, naczelnik – Leon Wilcz, gospodarz – Tomasz Więzik, sekretarz – Bolesław Loranc, skarbnik – Jan Więzik.
Nowym zadaniem zarządu po II wojnie światowej jest remont „Domu Strażaka”, oraz remont starego i zakup nowego sprzętu pożarniczego. Już 20 grudnia 1945 roku przystosowano do celów pożarniczych samochód „Stayer” oraz uruchomiono motopompę typu „Magierus”. W 1946 roku zostaje uroczyście przekazany sztandar dla OSP w miejsce spalonego przez okupanta w maju 1940 roku.
W 1948 roku czyniono starania o ponowne uruchomienie kina, które działało w okresie międzywojennym w sali „Strażnicy”. Starania te w krótkim czasie zostały zrealizowane. Od 1960 roku, po podpisaniu porozumienia z Dyrekcją Kin o warunkach dzierżawy, w sali „Domu Strażaka” znajduje się kino stałe.
W latach pięćdziesiątych notujemy wzmożony rozwój życia świetlicowego. Oprócz zespołu scenicznego działa także chór śpiewaczy, zakupiono radio z adapterem, gry towarzyskie oraz zaprenumerowano kilka czasopism.
Rodzi się myśl modernizacji remizy przy drodze do Żywca, wybudowanej w czasie okupacji przez Niemców. Rozbudowę i modernizację obiektu prowadzono w trzech etapach. Każdy z etapów rozbudowy przekazywano sukcesywnie w ramach organizowanych jubileuszów jednostki lub innych uroczystości państwowych.
W 1952 roku wybudowano dyżurkę, magazyn paliw, łaźnię, wieżę i założono centralne ogrzewanie. W latach 1964 – 1971 dobudowano piętro, gdzie znajdują się: pokój zarządu, świetlica, klatka schodowa i węzeł sanitarny.
Trzeci etap prac wymagał poszerzenia terenu, wywiezienia ziemi, wykonania muru oporowego wraz z odwodnieniem, wykonanie utwardzonego placu ćwiczeń, dobudowanie garażu z dwoma boksami, warsztatu, sali posiedzeń wraz z zapleczem, wykonanie pokrycia dachowego. Na przestrzeni czasu budynek ten ulegał dalszej modernizacji i zabezpieczeniu np.: obito eternitem ściany, doprowadzono gaz do budynku remizy, zmodernizowano kotłownię, przeniesiono kuchnię i węzeł sanitarny.
Strażaków OSP z Łodygowic widać było wszędzie. Tak w akcjach operacyjnych jak i w uroczystościach państwowych, związkowych, czy też uroczystościach organizowanych przez inne organizację społeczne.
Dzięki aktywnemu zaangażowaniu jednostce przyznawano nowoczesny sprzęt, i tak:
– w 1955 roku – samochód z autopompą na podwoziu „Star 20”
– w 1962 roku – samochód pożarniczy SGHB na podwoziu „Star 25” oraz motopompę „Polonia” M 800
– w 1966 roku – samochód „Żuk” LGM
– w 1971 roku – motopompę „Polonia” M 800
W 1961 roku w czasie uroczystości jubileuszowej 65 – lecia istnienia jednostka otrzymuje ufundowany przez zakłady pracy typowy sztandar wykonany zgodnie z postanowieniami nowego statutu. Sztandar ten za osiągnięcia jednostki zostaje udekorowany w 1962 roku „Złotym Znakiem Związku”, oraz w 1971 roku Złotą odznaką „Za zasługi dla Ziemi Krakowskiej”
W roku 1973 powstały zarządy gminne oraz powołano komendantów OSP. Jednostka aktywnie uczestniczyła w działaniach przeciwpowodziowych, które to obfite opady nawiedziły nasz rejon w 1980 roku. Dzięki staraniom zarządu OSP w 1984 roku, przejęto od Komendy Rejonowej w Żywcu samochód pożarniczy GCBA 6/32 typu Jelcz 004. W 1987 roku odbyło się walne zgromadzenie sprawozdawczo – wyborcze, połączone z uroczystością jubileuszu 90 – lecia OSP. Wymieniono także samochód „Żuk” GLM na samochód „Star 244” GBA 2,5/16.
Na przestrzeni lat 1990 – 1996 nasza jednostka brała udział w gaszeniu następujących pożarów:
– 18 budynków lub zabudowań gospodarczych na terenie naszego sołectwa, 20 budynków lub zabudowań gospodarczych pozamiejscowych, domku kempingowego, zakładu, warsztatu rzemieślniczego, piekarni, koparki. Gasiła także palące się trawy, stóg siana, samochód, pojedyncze drzewa. Siedmiokrotnie brała udział w gaszeniu lasu. Od 11-13 sierpnia 1992 roku pełniła dyżur w czasie pożaru lasów na terenie Olkusza. Jednak najtrudniejszą akcją w tym okresie było gaszenie pożaru lasów na terenie Kuźni Raciborskiej. Akcja trwała od 28 sierpnia do 2 września 1992 roku. Brało w niej udział 5 sekcji z naszej jednostki, które kolejno wymieniały się w czasie podejmowania działań gaśniczych.
Każdy kolejny rok obfitował w wytężoną pracę członków i wzbogacany był przez fundusze społeczne, Rady Gminy, Zarządu Gminnego Związku OSP w Łodygowicach. Ponadto finanse gromadzono z rozprowadzania kalendarzy, kwest ulicznych, z darowizn sympatyków i zakładów pracy oraz własnej działalności gospodarczej.
Podczas uroczystości jubileuszu 100 – lecia OSP w Łodygowicach, jednostce zostaje wręczony nowy sztandar i samochód marki „Ford”. W związku z jubileuszem podejmowano jest wiele prac organizacyjnych i porządkowych. Niezależnie od tego OSP bierze udział w ochronie mienia społecznego, zabezpiecza je przed pożarami, powodziami, dba o bezpieczną drogę np. podczas przejazdu Papieża Jana Pawła II przez Łodygowice 22 maja 1995 roku. Szeregi OSP poszerzyły się o Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze: żeńską i męską. Młodzież poprzez turnieje wiedzy pożarniczej, zawody sportowe, ćwiczenia w terenie ze sprzętem, wyrabia w sobie sprawność i gromadzi wiedzę o trudzie służby pożarniczej.
W latach 1996 – 2000 druhowie naszej jednostki zostali odznaczeni Złotym Znakiem Związku OSP RP:
– 16 czerwiec 1996 dh Józef Kubica – sekretarz OSP
– dh Tadeusz Mrowiec – skarbnik OSP
– 17 grudzień 1998 dh Tadeusz Mrowiec– komendant gminny Związku OSP RP
– 4 czerwiec 2000 dh Stanisław Kucharczyk – prezes OSP
Ponadto 4 czerwca 2000 roku dh Józef Kubica został odznaczony Medalem Honorowym im. Bolesława Chomicza.
W tym też roku rozpoczyna działalność Młodzieżowa Orkiestra Dęta przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Łodygowicach. Do roku 2002 sukcesywnie pozyskiwano nowe wozy bojowe: 1999r – GBA Magirus; 2002r – GLM Ford.
W 2006 roku jednostka OSP obchodziła uroczystość jubileuszu 110 – lecia istnienia.
Po kilkuletnim staraniom zarządu OSP, w 2009 dochodzi do sfinalizowania zakupu fabrycznie nowego, średniego samochodu ratowniczo – gaśniczego marki „Renault Midlum”. Przeprowadzono szkolenie i egzamin z zakresu obsługi aparatów ochrony dróg oddechowych w komorze szkolno – treningowej, mieszczącej się w budynku Państwowej Straży Pożarnej Katowice – Piotrowice. Dochodzi także do dużego pożaru magazynu PKP na terenie Łodygowic, z którym zmaga się 12 zastępów straży pożarnej. W kolejnym roku strażackiej służby, wykonano i poświęcono figurę Św. Floriana. Druhowie uczestniczyli w VI Ogólnopolskiej Pielgrzymce na Jasną Górę. Czterech strażaków odbyło kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy, uzyskując tytuł ratownika. Swoje kwalifikacje podnoszą np. podczas III Beskidzkich Zintegrowanych Ćwiczeń Służb Ratowniczych w Rybarzowicach. W ramach akcji „Stop Powodziom”, Fundacja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy zakupiła dla naszej jednostki motopompę szlamową Honda WT40X. Ponadto pozyskano samochód terenowy SLRR „Uaz”. Rok 2010 był dla OSP rekordowy pod względem wyjazdów do interwencji – 131.
Podczas walnego zebrania sprawozdawczo – wyborczego w 2011 roku, wybrano nowe władze OSP. Dokonano wyboru delegatów na Zjazd Gminny oraz przedstawicieli do Zarządu Gminnego Związku OSP RP. W kwietniu rozpoczęto remont garaży. W tym roku realizowano projekt „Nie bądź obojętny, uratuj ludzkie życie”, mający na celu poszerzenie wiedzy mieszkańców Gminy Łodygowice z zakresu pierwszej pomocy przed medycznej. Reportaż podsumowujący projekt uzyskał nagrodę główną w etapie ogólnopolskim. Podnoszono kwalifikacje i umiejętności podczas ćwiczeń ratowniczych w Kryrach, Rybarzowicach, ćwiczeń 16 Kompanii Wojewódzkiego Odwodu Operacyjnego oraz piłkarskich zmaganiach strażaków w Gogolinie.
W roku 2012 przeprowadzono prace związane z termomoderizacją budynku remizy. Wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, skończywszy na generalnym remoncie wewnętrznym. Strażacy aktywnie podnosili kwalifikacje oraz umiejętności biorąc udział w szkoleniach i ćwiczeniach. Pozyskano samochód terenowy SLRR marki „Land Rover”, który uroczyście został poświęcony podczas obchodów dnia strażaka w 2013 a za razem wprowadzony na podział bojowy. Jest to kolejny intensywny rok podnoszenia kwalifikacji.
W 2014 roku walne zebranie sprawozdawcze miało niecodzienny przebieg. W trakcie zebrania sygnał syreny alarmowej poderwał do akcji obradujących strażaków. Zastęp strażaków natychmiast wyruszył do pożaru. Na stołach pozostały tylko galowe czapki. . .
Historię naszej organizacji tworzą ludzie z oddaniem w niej działający. Nie sposób wszystkich wymienić, a przecież każdy ma swój duży wkład pracy w tej organizacji. Są także całe rodziny które czynnie działają w szeregach strażackich, więc chwała im za trud i poświęcenie dla społeczeństwa.
Łodygowice, A.D. 2015